Sei que teño o blog cheo de trapalladas. Debería facer limpeza, pero cústame quitar cousas do medio. Escolle ti o que che pareza e non fagas caso do resto.

27.11.13

Outro poeta galego: Fernán Alba

Xa que estamos nun blog, direi que unha vez oín que alguén consideraba a Carlos Casares o primeiro blogueiro en galego polas súas diarias colaboracións "Á marxe" en La Voz de Galicia durante anos. Dicíase que publicaba en papel impreso porque non había internet.

Co mesmo razoamento digo eu que o poeta que hoxe nos ocupa foi tamén un blogueiro moito antes, aínda que en castelán, xa que publicou máis de 1000 artigos en revistas de varios países, compartindo cabeceira con autores da talla de Borges ou Onetti

Aquel blogueiro iniciou o seu labor en Ecos vegadenses, publicación da que foi cofundador con só 17 anos, a carón de Eustaquio Lago.

Hoxe queremos dar a coñecer un dos seus primeiros posts, un poema en galego publicado o 1 de xullo de 1924:

En realidade, cremos que o novidoso é precisamente o poema, porque non é Fernán Alba unha figura descoñecida. Trátase dun pseudónimo utilizado con certa frecuencia por Álvaro Fernández Suárez. Este é o único texto que lle coñecemos en galego, pero Álvaro Fernández Suárez é un autor de ampla obra en castelán, xa que habería que engadir máis dunha ducia de novelas e ensaios ós numerosos artigos ós que xa nos referimos.

Non imos entrar aquí en por que non é tan coñecido como sería esperable, tendo en conta a súa traxectoria literaria e política. Diso xa se ocupou con detalle Luís Casteleiro Oliveros, que analiza a súa andaina política, todos os seus libros e indica datos de todos e cada un dos seus artigos.

Non sabemos se foi por descoñecemento ou por esquezo, pero o certo é que o biógrafo asturiano non alude no seu minucioso estudo a este texto en galego, así que esta é a nosa pequena achega.

16.11.13

Mapas da terra onda o mar de Barreiros


Déronlle tantas pedradas ós nosos topónimos ó longo da historia que todo esforzo é pouco para volvelos ó seu. É importante que se digan ben, pero tan importante é que se escriban correctamente, para que entren polos ollos como teñen que entrar.

Por iso me gusta o que fixeron os da tapería O Castro, na costa de Barreiros: debuxaron o mapa do concello no teito do local, delimitando as parroquias que o compoñen e indicando cada lugar. O único erro que lles vin foi un Bimbieira que debería ser Vimbieira. Salvo iso, creo que todo ben.
Imaxe do teito da "Tapería O Castro"
Eu non sei se o fixeron por compromiso co idioma ou para que os clientes que pimplen de máis atopen a súa casa no medio da néboa dos seus ollos, pero aplaudo a idea fose cal fose a intención.

Tamén é certo que se o fixeron para orientar a xente, cometeron o pequeno erro de poñer o N. onde debía estar o S., co cal xa vexo os clientes de Celeiro de Mariñaos enfilando cara a Irlanda para ir para a casa, ata acabar enchoupados nas augas do Cantábrico, que andan estes días revoltas e fermosas.
O Cantábrico en Benquerencia (Barreiros)

9.11.13

Crouchos

Estamos no tempo dos crouchos. A verdade é que eu sempre lles chamei noces, pero acórdome de terlles oído a meus tíos, da banda de alá do río, dicir que tiñan unha árbore mecha de crouchos, cando a colleita era abundante.

Non debe ser croucho unha palabra moi estendida con esta acepción. Nos dicionarios prenormativos (por chamarlles dalgún xeito) atopámola por primeira vez na terceira edición do Carré Alvarellos (1951). Nas dúas edicións anteriores aparece, coma noutros dicionarios, pero só cos significados de “Feo, rechoncho” e “Espiga de millo raquítica”.

Na terceira edición, Carré engádelle a estas acepcións a de “Zurrón o corteza verde que encierra la nuez”. Non se refire, polo tanto, á noz en si, senón á casca verde que a recobre e que me deixou as mans pintadas de verdeamarelo indeleble durante días cando era pequeno. Parecían as miñas mans as dun tipo de raza aceitunada, aquela estraña caste de persoas que citaba a enciclopedia e que non sei onde demo se situaba. Debéronse extinguir todos os aceitunados, que non volvín oír falar deles.

Volvo ós crouchos. O dicionario de Franco Grande (1972) recolle tamén a palabra coa mesma definición de Carré. Polo que puiden ver, o primeiro que define croucho como sinónimo de noz é Constantino González no seu Glosario de voces galegas de hoxe (1985). O Dicionario da Real Academia Galega opta polo exhaustivo e recolle as dúas acepcións:
1- Froito da croucheira.
2- Pel verde que recobre a noz nova.
Non sei se a palabra croucho seguirá viva nin teño información sobre a súa distribución dialectal. Véuseme á cabeza porque lle cadrou, que en algo ten que pensar un mentres come noces.