Bo Nadal!

Xa que esta semana subín escritos a pares, tamén isto vai a pares.

Selección galega

Como no Nadal vou descansar, escribo hoxe a pares e, por fin, sobre algo importante: o fútbol... ou se cadra a dignidade.

Este Nadal o goberno privounos dunha festa á que xa estabamos acostumados: a festa do fútbol galego. Era unha festa que o actual Secretario Xeral para o Deporte seica chegou a denominar “circo identitario”. Xa non fai falta buscar o pallaso principal.

Dando un paso máis no proceso de deconstrución do País que pasiño a pasiño están levando a cabo, prescinden da organización dos partidos da Selección Galega (masculina e feminina) porque seica non queren facer política co deporte.

Eu non sei se esa festa era ou non política, pero o que está claro é que non hai máis intencionalidade política en organizar o partido ca en non organizalo. O que deciden os políticos son sempre decisións políticas, sexa no sentido que sexa, que para iso están. Decisión política foi tamén a que, incumprindo a palabra, nos privou de ver coas cores da nosa selección os mellores tempos de Nacho, Otero, Fran, José Ramón, Marcos Vales, Michel Salgado e outros. O que eu lle pido a un político é que tome decisións políticas; non me vai vir facer a cama ou aspirar a casa, que diso xa me encargo eu. O que pasa é que algunhas decisións políticas, ademais diso, son parvadas.

Pero non era facer política que Nacho Novo, despois de xogar un partido pola mañá en Glasgow, collese un voo privado e estivese en Riazor á noitiña para enfrontarse a Irán. Non é facer política que moitos nenos e non nenos ilusionados o abordasen ó remate do partido para sacar fotos e pedirlle autógrafos. Non é facer política que Diego López, que tamén defende a española e non pasa nada, lle recordase ó mundo que se pode ser de Paradela e parar como poucos son capaces de facelo. Non é facer política que os nosos nenos vexan que podes ter orixe humilde e chegar alto. Non é facer política sacar unha foto con Arsenio ou con Fernando. Non é facer política que os ídolos sexan os nosos por un día, en tempos nos que en cada Telexornal hai que dicir algo do Real Madrid. Non é facer política que a nosa mocidade leve con orgullo unha camiseta con pintiñas azuis, chea de sinaturas de Trashorras, Viqueira, Chino Losada, Jonathan Pereira, Roberto, Álex Bergantiños, Iago Bouzón, Noguerol, Roberto Lago, Iago Falque, Diego Castro e tantos outros.

Iso non é facer política. Iso é meter no corpo a semente do amor ó deporte, á vida sá, da unión –tamén da unión norte-sur, da que tanto se fala ultimamente-. Porque o fútbol galego une, fai que medre o orgullo de ser o que somos, e digo eu que nada malo haberá niso. O orgullo propio non é incompatible con ser internacionais e gañar títulos, como moi ben sabe Pep, que é listo coma un allo.

Aplaudo o esforzo de Fernando Vázquez e dos siareiros galegos por resucitar a festa da selección galega. E se non poden xogar, gustaríame ver na grada os profesionais animando ós que saian ó campo o 26 en San Lázaro, para vergonza dos que nos roubaron a festa.

Lingua de oportunidade

Neste momento por aí fóra seica cae neve e non sei eu de que serán capaces algúns cerebros atrofiados polo frío, cando xa non discorren gran cousa en días calmos. Medo me dá logo o que poida dicir o novo decreto do galego que disque está para saír. Se cadra píllanos a todos coas copas na man, brindando polo Nadal, e nin nos decatamos, que esa parece a intención. Eu xa non sei se importa moito, co mal que xa se fixo.

Quéixase de vez en cando o actual Conselleiro de Educación, e mesmo o Presidente da Xunta, do traballo organizativo e reivindicativo que se vén levando a cabo nos últimos meses en defensa da lingua. Din eles que é esaxerado e que se trata de inauditas accións preventivas porque non fixeron ningún cambio en relación co idioma galego.

Pois é mentira. É certo que o decreto 124/2007 segue en vigor, pero, pinga a pinga, xa se tomaron varias decisións no ámbito cultural e noutros que tamén afectan á lingua, que non todo no idioma é a Consellería de Educación.

Pero se cadra o cambio máis importante foi o que se produciu, o que provocaron, na imaxe pública do idioma. O galego empezaba a ser visto como lingua de oportunidade, en palabras de Fermín Bouza, empezaba a verse como lingua útil, e iso resulta fundamental para a supervivencia do idioma.

Coa colaboración dalgúns medios da casa e de fóra, o galego foi sometido xa desde a campaña electoral a un xuízo mediático baseado en mentiras, en falacias que foron minando o seu prestixio. Como consecuencia, para bastante xente o galego é agora moito menos lingua de oportunidade e moito máis peza de museo, adorno do que se pode prescindir, cousa folclórica. Calquera modificación legal é que recúe no antes acadado é agora moito máis asumible socialmente.

Seguimos agardando a que alguén poña sobre a mesa o nome dalgún centro de ensino no que os nenos só poidan ou puidesen nalgún momento falar castelán no recreo, como chegou a manifestar o Señor Núñez ante un Jiménez Losantos que agora o insulta, seguimos esperando a saber o nome dalgún establecemento comercial multado por rotular en castelán, seguimos esperando as probas de tanta mentira como se vomitou.

Non, non foron actos preventivos. Foron unha resposta cívica á mentira, á falacia, ó cinismo e ó desprezo. E para desmontar de vez esas mentiras, con intervencións serias e respectuosas, pero contundentes, celebrouse estes días Ecolingua, xuntanza da que xa veriades abondosa información nos mesmos medios de comunicación que, un día si e outro tamén, falaban da imposición do galego... Non? Non saíu nada? Vaia, ho! Non darían chegado aló pola neve, que eles querer querían...

Tradutores automáticos

O problema de traducir con maquinillos é que non pensan e son capaces de perpetrar calquera atentado contra a lingua. Se hai pouco tempo era nas probas dunha oposición onde aparecían preguntas disparatadas, onte tocoulle a El Progreso dar conta da toma de posesión de M. Rivas na Academia ocupando a vacante que deixou Camilo Gonsar, ou sexa, Camilo González-Suárez Llanos... ou Chairos.

Isó é o que pasa por termos unha lingua que, para moitos, é simple tradución doutra, como se fose inevitablemente subalterna, cursiva.

Azafrán das meigas, tollemerendas, libros, ...

Foto: Xandra

I

Nun comentario desta entrada falou hai pouco Alexghalpón do azafrán das meigas ou quitamerendas. Descubrín así como se chamaba aquela flor malva que nunca souben nomear, malia a miña orixe rural, pero que tanto me gustaba ver na cima do Souto, onde se amoreaba a folla debaixo dos carballos.

Na Eira de Balixe chámanlle tollemerendas á quitamerendas de Xandra, e din que non é o mesmo có azafrán das meigas, ou flor de azafrán. Eu non tercio no asunto, que pouco sei de plantas que non se comen, pero con eses nomes chégame o olor a carballeira e a infancia. É pena de que morran as palabras, e máis aínda sendo tan bonitas –as palabras e as flores malvas-.

II
Malvas son tamén os sombreiros dos que fala Marcos Calveiro na obra coa que gañou recentemente o Premio Lazarillo, concedido pola Organización Española para o Libro Infantil. Unha vez máis, un autor resulta premiado cunha obra en galego, competindo con obras de todo o Estado, escritas en castelán, catalán e éuscaro.

No prazo dun ano, sucedeu o mesmo con Xusto Beramendi, galardoado co Premio Nacional de Ensaio e con Agustín Fernández Paz, que gañou o Premio Nacional de Literatura Infantil.

Se o tempo non está moi desagradable, probade a dar un paseo polos escaparates das nosas librerías e buscade neles estas ou outras obras en galego... Si, xa sei que raro sería que as atopásedes; son espazos reservados para César Vidal, Jiménez Losantos, Pío Moa e similares.

III

Resulta máis doado atopar unha flor quitamerendas na beira do camiño ca libros en galego nos escaparates das librerías galegas. Será cousa de meigas.