-Famento.
Del toupo non sei nada. Sei que fuza, que fuza por cuando vai chuver. Cuando fai un montón de tierra, que fuza pa riba, dicen: "Mira, vai chuver, que fuza el toupo". [X. Babarro (2003): O galego de Asturias]
29.1.07
Cultura, fútbol e rodaballos
-Famento.
27.1.07
A idea do millón de dólares
24.1.07
Noción de nación
Non sabemos a noción de nación que cada un ten, pero está claro que non coincide. De aí o desacordo.
Ó longo da historia téñense dado polo menos dúas ducias de interpretacións deste termo. Para non ser menos, eu vou dar a miña:
Para que un conxunto de individuos constitúa unha nación, han de darse as seguintes circunstancias:
1- Que teñan un territorio delimitado ou delimitable.
2- Que teñan unha historia común (ou un sentimento da historia en común).
3- Que teñan unha cultura propia sentida como tal.
4- Que teñan vontade maioritaria e homoxénea de ser unha nación.
Con estas catro premisas, vexo na Península Ibérica só dúas nacións: Portugal e Cataluña. Que pasa co resto?
España non é porque, ademais de non haber unidade cultural real, non hai vontade homoxénea de ser unha nación; haberá vontade maioritaria, pero non é homoxénea xa que en Cataluña e Euskadi, especialmente, e en Galicia en menor grao, hai moitos cidadáns que non teñen conciencia nin vontade de pertencer á nación española.
En Euskadi tampouco existe homoxeneidade en canto á vontade de formar unha nación, xa que en Araba só unha mínima parte opta por este sentimento autoidentificativo. Ademais, o éuscaro, que é o trazo máis evidente dunha cultura propia, é a lingua de identidade dunha minoría da poboación; a maioría ten un coñecemento activo mínimo ou nulo dese idioma.
En Galicia só unha minoría demostra vontade ou consciencia de pertencer a unha nación; tampouco a cultura propia, aínda que moi coñecida activa ou pasivamente, é sentida como trazo distintivo no que sustentar un sentimento nacional.
Que son, pois?
España é unha ficción histórica; Galicia, unha comunidade antropofáxica mal disimulada, e Euskadi, algo imposible de definir.
M. Rivas tamén ten a súa versión:NACIONALISMO
Abaixo todas as nacións,
dixo aquela especie de mendigo.
¿Todas?
Todas.
Todas, agás aquela
que dea boa sombra.(Ningún cisne, 1989)
Un lixo no luxo: lingua-empresa
A pesar de que hai estudos que indican que a galeguización dunha empresa (publicidade, etiquetaxe,...) ten máis beneficios ca inconvenientes, a presenza do galego no ámbito económico segue sendo escasa. Eu admito que unha empresa decida, voluntariamente, perder cartos, pero non que me desprece explicitamente.
Deixei de mercar viño Pingadelo cando me decatei de que na etiqueta figura “La Rúa – Orense”, coa toponimia estragada, e empecei a comprar “Menciño” porque pon “O Barco de Valdeorras”. Ante calidade e prezo similar, este detalle é determinante.
Na miña casa non entrou outra conserva da marca Calvo desde que no libro “Vender en galego” (Consello da Cultura Galega, 1997) lin unha entrevista co seu Presidente, Luís Calvo Pumpido na que lle preguntaban se estudaran nalgún momento a posibilidade de facer publicidade en galego nos medios de comunicación de aquí, e el contestaba:
- "Non, somos da opinión de que a publicidade, ou se fai ben, en serio, ou é mellor non facela.”
É moi libre de pensar isto, pero eu tamén son moi libre de non lle mercar nada a quen pensa así. O mar está cheo de sardiñas que non son tan calvas de cerebro, por iso non me importaba nin o máis mínimo que vendesen a empresa hai uns meses; é máis, incluso o desexaba. Calquera xaponés tería máis sensibilidade.
Agora teño en corentena a Pescanova. Cada declaración pública que fan, danme máis motivos para darlle á tecla “eliminar arquivo” en vez de á de “restaurar”.
Seguro que os donos de Pingadelo, Calvo e Pescanova non saben estas cousas, e poida que tampouco lles importen, pero tampouco estaría mal que alguén llelo dixese, por se acaso. Estou seguro de que non son o único que actúo así.
22.1.07
Improvisación?
Contraportada:
Titular dunha entrevista a Perfecto Gómez, emigrante galego en Suíza: “Suíza non improvisa como Galicia”.
Portada:
Titular dunha noticia: “El PSOE de Lalín acertó ante notario quienes iban ocupar las 13 plazas de una oferta de empleo municipal”
En que quedamos, ¿improvisamos ou non?
16.1.07
Letras na pedra -I: lobos no Faro
Vivimos no país das homenaxes: rúas, placas, monumentos, ... todo son recordos e agradecementos a xentes e mentes destacadas. A min non me parece mal atopar cravada na fachada dunha casa unha placa que diga, máis ou menos:
Nesta casa viviu, mamou, medrou e comeu polo frito o poeta Menganito.
Non me parece mal e ata me parece unha boa estratexia para lograr que os turistas enreden tres días en ver o que lles podía levar dous, pero agradezo máis atopar un fragmentiño da súa obra. Prefiro un sorriso bonito a saber a vida de quen sorrí.
Por iso me gustou atopar un día, no faldra do monte Faro que baixa cara a Chantada, este pedroulo cun poema. E o que máis me presta é o despiste do canteiro, que o obrigou a meter unha LOBA entre liñas no final do poema.
NUITE NAS BEIRAS DO FARO
A UXÍO NOVONEYRA
A NOITE NO FARO É DONA LOBA
O CANTAR DA CURUXA BERRA MORTE
E OS TORDOBEOS TRASPEXAN DE PÓLA EN PÓLA
O CHUSCHÚS DOS RABISCOS VAI E VEN E MEDRA
E O VENTO PETA NOS CARBALLOS VELLOS DOS NOVÁS
E CHOVE MAINO E GARIMOSO
O TEMPO NON PASA
E OS PASOS SON PRA TRAS
E OUBEA O LOBO
O LOBO É GRANDE, GROSO E FERO NOS ESCURENTOS
E O MEU SANGRE É VINAGRE
E AS MERLAS, SIN ACOUGO, CHIRLAN NEGRO NAS SILVEIRAS
ÁS VECES
AS GUEDELLAS ÉRGUENSE, E FOXEN COA NOITE
E AS PERNAS EVAÍDAS VANSE DE MIN PRA LONXE
E O SAPO TOCA,
A NOITE NO FARO É DONA LOBA I EU PRONTO SEREI DA NOITE.
PABLO RUBÉN EYRÉ
15.1.07
Parvadas de Núñez Feijoo
Escribir cos días contados
-xeada que apaga o sol-
chega a hora fría aquela de contas feitas
(...)
intentaba conseguir
deixar na terra
algo de min que me sobrevivise
sabendo que debería ter sabido
impedirme a min mesmo
descubrir que só fun in interludio
atroz entre dous muros de silencio
(...)
albas novas mirarme
(...)